مشهد فرهنگ

یادداشت / محسن قدیمی باقرآباد   – مولف و کارشناس علوم سیاسی

شهرداری‌ها نهادهای مهمی در حاکمیت محسوب می‌شوند، زیرا عملکرد آن‌ها به صورت مستقیم بر زندگی مردم تأثیر دارد. اگر شهرداری‌ها ناکارآمد باشند، زندگی روزمره مردم دچار اختلال خواهد شد،شهرداری در ایران  یکی از مهم‌ترین ارکان حاکمیتی در ارتباط با مردم است و در کشور ما بیش از هفتاد درصد از مردم در مناطق شهری زندگی می‌کنند و تعاملات و ارتباطات بین شهروندان و شهرداری‌ها بسیار گسترده و زیاد است./

جلوگیری از وقوع ناکارآمدی در شهرداری‌ها بسیار مهم است که باید مورد توجه صاحب نظران و مجریان قرار گیرد.

یقینا مسئله شفافیت در همه گروه های فکری امری مهم بیان می شود، چراکه : ۱- باعث افزایش کارایی می‌گردد بطور مثال باعث می‌شود سامانه‌هایی که داخل شهر هستند با کارایی بیشتری فعالیت کنند. ۲- اعتماد مردم و شهروندان را می‌تواند جلب کند. ۳- ناظر به پرسشگری مردم که می‌تواند باعث بهبود مشکلات شود و پاسخگویی مسئولان را نیز به همراه داشته باشد و ۴- باعث کاهش فساد می‌شود.

شفافیت در شهرداری ها ، مصادیق بسیار گسترده‌ای در حوزه شهرداری دارند، از جمله می‌توان به بودجه،منطقه‌بندی GIS، سفرها و هدایایی که به مسئولین داده می‌شود بخصوص در شهرهای عضوء مترو پلیس، هزینه‌ها و درآمدهای شهری، عبورومرور و حمل‌ونقل شهری، محورهای ساخت‌وساز، تخلفات، لیست کسب‌وکار، اسناد املاک ، افشای دارایی و بسیاری از حوزه‌های دیگر که هر کدام بصورت خاص باید مورد بررسی قرار ‌گیرد.

در کشور های توسعه یافته آنقدر مسئله شفافیت وجود دارد که مدیران  و کارشناسان ادارات آن ها باید اموال و حقوقشان در معرض اطلاع همگان باشد! برای آنها یکی از مصادیق اولیه، شفافیت در حقوق و مزایا است،در سایت هایی با عنواین مضنونی  Open budget به عنوان نمونه در ایالت شیکاگو به صورت کاملاً مشخص و شفاف اسم کارمند، پست سازمانی، محل کار و حقوق سالیانه آن‌ها ذکر شده است. مثلاً حقوق سالیانه یک افسر پلیس که در بخش امنیت عمومی فعال است معادل ۸۴ هزار دلار است.

داشتن یک داشبورد شهری نیز از دیگر نمونه های شفافیت در یک شهر می باشد: یکی از مسائلی که در مورد شهرها وجود دارد این است که چطور می‌توان در یک نگاه یا داشبورد به تمام وضعیت فعلی یک شهر را پی برد.

مثلاً در شهر لندن یک سایت کاملاً مشخص تمام ایستگاه‌های آب‌و‌هوایی، حمل‌ونقل، وضعیت ایستگاه مترو، وضعیت ایستگاه دوچرخه که مثلاً در چه ساعتی از روز شلوغ هستند و … را نشان داده است که مبتنی بر این اطلاعات از وضعیت شهر، ترافیک، منازل خالی از سکنه، درآمد ناخالص هفتگی مردان و زنان، ترکیب جمعیتی و حتی مسائل جزئی مثل ارتفاع آب رودخانه در پل‌های شهر رود تایمز لندن می‌توان مطلع شد.

ایالات میشگان هم در حوزه‌های مختلف تقسیم‌بندی‌های مختلف انجام داده است از جمله حوزه سلامت و رفاه، زیرساخت‌ها، آموزش، مسال مالی، امنیت عمومی و انرژی و محیط زیست که اطلاعات هر کدام را می‌توان با کلیک کردن به دست آورد.

حتی در یک داشبورد شفاف شهری جرم خیزی نیز محرمانه نمی باشد و نقشه جرم شهری تمام اطلاعاتی که مربوط به جرم‌های سال گذشته است را مشخص می‌کند.

مثلاً ۳۱ هزار جرم در سال ۲۰۱۶، در ایالات شیکاگو در منطقه مشخص شده رخ داده است. در بخشی از نیویورک مناطقی را که پر رنگ‌تر نشان می‌دهد از لحاظ جرم، خیلی جرم‌خیزتر هستند و طبیعتاً نرخ زمین در این مناطق پایین‌تر است. مثلاً برای پلیس که می‌خواهد سیاست‌گذاری کند و ببیند پاسگاه‌های شهری باید در کجا قرار بگیرند، می‌تواند به صورت شفاف پاسخ خود را در عرض چند ثانیه دریافت کند.

شاید در کشور ما به شفافیت در این حد نگاه نشود و شفافیت را فقط  اطلاع از قرارداد ها و اتمام پروژه ها خلاصه کنیم،  اما همان را هم باید توجه کنیم که  در اکثر کشور ها به تمام قراردادهایی که با پیمانکارهای ناظر بر حوزه‌ها و پروژه‌های مختلف بسته می‌شود، از طریق سایت‌های مختلف در اختیار افراد گذاشته می‌شود و آن‌ها می‌توانند به محتوای قراردادها از جمله شماره و توزیع قرارداد، میزان پیشرفت پروژه، تاریخ شروع پروژه، حجم قرارداد، مبلغ هزینه شده و این که چه پیمانکاری و چند نفر با هم همکاری می‌کنند دسترسی داشته باشند و فقط اطلاع از زمان شروع و خاتمه پروژه اکتفا نمی شود.

یقینا این نوع شفافیت است که خروجی آن می شود crowd funding ,و مشارکت مردمی در ابعاد مختلف شهری،به عنوان مثال در مشهد پروژه‌ای عمومی مد نظر  شهرداری است که به حمایت مالی شهروندان نیاز دارد. شهروندان برای بهسازی پارک مرکزی شهر خود ۱۰ هزار تومان باید جمع‌آوری کنند تا شهرداری تمام سطل زباله‌های پارک را عوض کند. سایت های رسمی در کشورهای مختلف وجود دارد که  در واقع به صورت خیریه یک تعداد از مردم وارد این سایت می‌شوند و وقتی که مشکلات منطقه خود را می‌بینند و دغدغه‌ای برای حل آن دارند، از طریق یک سازوکار ساده و مشخص می‌توانند وارد این مسائل شده و در حل آن‌ها مشارکت کنند.

در بحث مشارکت شهروندان سایت‌های مختلفی وجود دارد از جمله سایت Place Speak که هم می‌تواند از طرف شهروندان باشد و هم از طرف دولت. از طرف دولت سازمان‌ها و نهادهای مشترک شهری، مشکلات خاص خود را وارد می‌کنند، در ایران البته این بستر وجود ندارد که شاید بتوان گفت در شهر مشهد اگر بستر و فضای کار برای پروژه هایی مثل چشم شهر مها گردد می توانیم به این دست اقدامات که مشارکت واقعی مردم است برسیم.

شهر ساخته نمی‌شود مگر با مشارکت دولت، شهرداری، بخش خصوصی و تشکل‌های خودجوش متناسب با سهمی که در اختیار مدیریت شهر قرار می‌دهند. باید مشارکت و حضور همه وجود داشته باشد در این حالت شهر توسعه پیدا خواهد کرد و امروز باید این مسائل مطالبه و دغدغه صاحب نظران شود تا به یک گفتمان در جامعه تبدیل گردد، تا عوامل اجرایی مجبور به اجرای تمام ابعاد شفافیت گردند.

اختصاصی – پایگاه خبری اطلاع رسانی #مشهدفرهنگ