مشهد فرهنگ

هیئت اندیشه‌ورز هنر و رسانه در راستای تبیین هنر دینی و چیستی آن، نشست تخصصی محاکات سی و سوم را با عنوان «نسبت دین و معماری» توسط استاد محترم جناب آقای محمد هادی عرفان در تاریخ ۱۰ آذرماه ۱۳۹۹ برگزار نمود.

به گزارش مشهد فرهنگ ، در این نشست که در سامانه اسکای روم برگزار شد، مهندس عرفان با بیان مقدمه‌ای به تبیین مفهوم شهرسازی پرداخت و یکی از چالش‌های انقلاب با غرب را در حوزه سبک زندگی دانست که بخش مهمی از آن را معماری شکل می‌دهد دانست .
وی در ادامه گفت :دین در توسعه عملکرد خود شاخه‌ای به نام فقه دارد که روش زیست مومنانه را به جامعه دینی توصیه می‌کند، بخش عمده این توصیه‌ها یا در فضای معماری رخ می‌دهد .

عرفان بااشاره به مواضع مقام معظم رهبری گفت :  با وجود این‌که مقام معظم رهبری، بیش از دو دهه به موضوع معماری ایرانی – اسلامی و شهر اسلامی اشاره کرده‌اند، اما کار جدی در این سال‌ها در حد انتظار انجام نشده است. وی در تبیین سیر تاریخی معماری معاصر ادامه داد: بعد از ظهور معماری مدرن، شاهد ظهور معماری منطقه‌‌گرا هستیم که سعی دارد ارزش‌های هر منطقه را برخلاف معماری مدرن که جهانی می‌اندیشد و قرائت‌های محلی را بر نمی‌تابد، ترویج نماید.

وی با اشاره به این‌که تا کنون تصویر مشخصی از معماری ایرانی – اسلامی که مورد وفاق پژوهشگران حوزه معماری ایرانی اسلامی باشد، وجود ندارد به مبانی و نظرات موجود درباره معماری دینی پرداخت و آنها را به نه گروه تقسیم کرد: ۱٫ منتقدین و منکرین ۲٫ تاویل‌گرایان ۳٫ کالبد‌گرایان ۴٫ مرمت‌گرایان ۵٫ استاد پیرنیا و طرفداران نظریه او ۶٫ یقه سفیدها (مدیران مهندسی خوانده) ۷٫ گفتماگفتمان‌سازها ۸٫ فن‌ورزها و تکنولوژیست‌ها ۹٫ نظریه مرکز مطاعات شما.

درادامه هادی عرفان  ضمن اشاره به این که نوع تقسیم‌بندی مطرح شده جدید است و برای اولین بار از این تریبون رسانه‌ای می‌شود به ویژگی‌های هرکدام از این نحله‌ها پرداخت . و گفت : وی منتقدین را منکر وجود معماری ایرانی –اسلامی دانست و سردمداران تاویل‌گرایان را افرادی مانند تیتوس بورکهارت و سید حسین نصر برشمرد.

کالبدگرایان ضمن قبول داشتن پسوند اسلامی برای معماری، به ملموسات و جسم معماری اهمیت بیشتری می‌دهند. مرمت‌گرایان نیز به حفظ معماری اولویت داده و از منظر حفظ میراث تاریخی به آن پرداخته‌اند و استاد پیرنیا کارکرد اجتماعی و فرهنگی معماری را مدنظر قرار می‌دهند، اما نمی‌توان ادعا کرد که صراحتا به عبارت «معماری ایرانی – اسلامی» قائل هستند. یقه سفیدها، یا همان طبقه مدیران اجرایی، به جنبه ظاهری معماری بسنده می‌کنند و برایشان صرفا ظاهر اسلامی بنا مانند طاق، کاشی و… اهمیت دارد.

در پایان وی با اشاره به دیدگاه تکنولوژیست‌ها گفت این گروه به تکنولوژی اهمیت می‌دهند و علاقه به فناوری را در حوزه معماری دنبال می‌کنند. گفتمان‎سازها به عمق و مبنای معماری، آن هم از منظر دینی و گفتمان انقلاب اسلامی نظر دارند و در نهایت گروه نهم سراغ متون دین می‌روند تا راهبردهای معصومین را در معماری استخراج نمایند که حاصل تلاش این گروه هم نظریه معماری مبتنی بر حدیث است. این نظریه تدوین شده و تجربه اجرای چند نمونه نیز داشته است.